Alpacawol wordt veel geprezen. De wol staat niet alleen bekend om zijn mooie structuur en zachtheid maar ook om zijn stevigheid: sterker dan de wol van merinosschapen en dus minder slijtgevoelig. Daarnaast heeft alpacawol een gladder oppervlak dan schapenwol en is daardoor minder krimpgevoelig als hij wordt gewassen. “Maar is de manier waarop alpacawol wordt gewonnen ook wel diervriendelijk?” vroeg iemand ons.

Op internet zijn filmpjes van te vinden waarop schapen en alpaca’s worden geschoren op een manier die niet anders kan worden omschreven als dierenmishandeling. In 2015 kwam het buitensportmerk Patagonia negatief in het nieuws door zo’n filmpje, dat was gemaakt op de boerderij van een van zijn toeleveranciers.
Zijn dergelijke praktijken uitzonderingen of is het aan de orde van de dag? Gerhard Schoppel van onze toeleverancier Schoppel Wolle schrikt, als we hem vertellen van het Patagonia-filmpje, en belooft het uit te zoeken. Een paar uur later meldt hij zich weer. Hij heeft de clip gevonden en intussen ook gebeld met zijn leverancier in Zuid-Amerika. “Het zou alleen gaan om Ovis, een grote schapenhouder. Bij mijn toeleveringsbedrijf waren geen andere gevallen bekend. En ik kan je zeggen: dierenwelzijn is een thema waar voortdurend aan wordt gewerkt.”
Maar, zegt Schoppel, een alpaca is inderdaad geen mak lammetje. Hij laat zich niet zomaar scheren. De dieren zijn nogal eigenzinnig en moeten voor het scheren worden vastgebonden. “Voor zover ik weet worden alpaca’s altijd op deze manier geschoren, en worden ze juist vastgebonden voor hun eigen veiligheid. Het scheren zelf dient, net als bij schapen, ook de gezondheid van de dieren. In de zomer is het anders veel te warm, en in de wol blijft te veel ongedierte zitten.”

Schoppel heeft een spinnerij die het vooral druk heeft met het verwerken van wol van Duitse schapen. Van de Duitse wol weet hij precies waar die vandaan komt, en hoe er wordt geschoren. Met de omstandigheden waaronder zijn Zuid-Amerikaanse alpacawol en merinoswol wordt gewonnen, is hij minder bekend. Zoals de meeste Europese spinnerijen, laat hij de rechtstreekse inkoop bij de boeren over aan een centrale inkooporganisatie in de landen van herkomst. “Wij hebben ons vooral gericht op het tegengaan van mulesing. En ik kan je garanderen dat dat in Zuid-Amerika niet gebeurt.”

Breierij in Cuzco

Mathias Gutknecht van het Peruaans-Duitse merk Apu Kuntur heeft een directere relatie met de alpacaboeren. Hij is getrouwd met de Peruaanse Nelly Amachi, die in 2008 in de oude Inca-hoofdstad Cuzco een breierij opzette om alleenstaande moeders aan werk te helpen.
“We hebben de hele keten goed in beeld,” zegt Gutknecht. “We hebben niet alleen onze eigen breierij in Peru, maar we kennen ook de boeren die ons de alpacawol leveren. We kopen die daar rechtstreeks in bij meer dan 40 boerenbedrijven.”
Sinds 2008 is het bedrijf uitgegroeid. Gutknecht en zijn vrouw Nelly werken voornamelijk vanuit Duitsland en Zwitserland en bedienen de Europese markt. De Peruaanse tak van het bedrijf, waar in de breierij inmiddels 45 mensen werken, wordt geleid door broers van Nelly.

En hoe staat het dan met de diervriendelijkheid?

Gutknecht: “Een alpaca wordt op een heel andere manier gehouden dan een schaap. Ze zijn wel gedomesticeerd, maar ze staan niet in een wei zoals de meeste schapen hier in Europa. Alpaca’s leven bijna als wilde dieren, in kleine kuddes boven in de bergen, alleen om ze te scheren worden ze bijeengedreven door een herder. En het klopt, het zijn trotse dieren, die flink kunnen tegenstribbelen. Maar ze worden geschoren door vakmensen die precies weten wat ze doen. Er zal mogelijk wel eens iets gebeuren, maar dat zijn incidenten.”