Synthetische textielvezels een van de grootste vervuilers
Dat plastic een serieuze bedreiging vormt voor het leven in zee, is al langer bekend. Ook weten we dat zoogdieren, vogels en mensen door het eten van vis kleine plastic-deeltjes kunnen opnemen, en dat dit mogelijk leidt tot kanker en andere ziektes.
Kan het nog erger? Ja. Uit een onderzoek van het journalistieke platform Orb Media bleek onlangs dat uiterst kleine plasticdeeltjes tegenwoordig een vast bestanddeel van ons drinkwater vormen. De onderzoekers van Orb troffen de microplastics op alle plaatsen van de wereld aan, niet alleen in het gewone drinkwater dat uit de kraan komt, maar ook in gebotteld bronwater. De plastics maken geen onderscheid in rijkdom of macht: ook in het kraanwater van het Capitool werd plastic aangetroffen, net als in dat van de Trump Tower.
In liefst 83% van de proeven die Orb wereldwijd uitvoerde bleek het drinkwater besmet met microplastics. Met name in de Verenigde Staten is het bijna onvermijdelijk dat je ze binnenkrijgt door water te drinken: 94% van het getestte water bleek daar besmet, waarmee het Amerikaanse drinkwater bovenaan de ranglijst staat, net voor Libanon en India. In Europa is de situatie beter, maar bevat nog steeds 72% van het onderzochte water plastic.
In het onderzoek gebruikte Orb telkens 500 ml. water, dat microscopisch werd onderzocht op het aantal plasticvezels. In de VS waren dat er gemiddeld 4.8, in Europa 1.9.
Het onderzoeksresultaat van Orb komt in een treurig stemmend rijtje van soortgelijke conclusies. Zo werd nog niet zo lang geleden aan de universiteit van Ljubljana (Slovenië) aangetoond dat micro-plastics dodelijk waren voor plankton (zie onze blog daarover). Nog recenter (in september 2017) troffen Britse onderzoekers grote stukken plastic aan in smeltend ijs op slechts 1000 km van de noordpool. Plastic waar tot nu toe niemand weet van had of aan had gedacht, omdat het in het ijs verborgen lag. Daarnaast werd eerder deze maand duidelijk dat ook het zeezout overal ter wereld microplastics bevat.
Plastic: ook in bier
Uiteraard krijgen we deze microplastics niet alleen rechtstreeks binnen door water uit de kraan of uit flessen te drinken. Het komt ook in ons eten als we bijvoorbeeld groentes afspoelen, koffie maken, of als we rijst koken. In Duitsland werden 24 biermerken getest: overal zat plastic in. Ook suiker en honing testten positief op plastics.
Eigenlijk zouden de nieuwe onderzoeken niet tot verbazing hoeven te leiden. Volgens de Verenigde Naties belandt er elk jaar immers 12.7 miljoen ton plastic in de oceanen. Omdat zo’n groot cijfer nogal abstract blijft, rekenden de VN het terug naar een overzichtelijker formaat: de 12.7 miljoen ton zijn het equivalent van elke minuut een vuilniswagen vol plastic.
De meeste plastic die in de oceaan wordt aangetroffen, is afkomstig van spullen die eenmalig worden gebruikt, zoals flesjes voor water en frisdranken, maar dat heeft de industrie nog niet weten aan te zetten tot een grotere terughoudendheid op dit gebied. Integendeel: Volgens Greenpeace vergrootte Coca-Cola de productie van wegwerpflesjes vorig jaar met meer dan een miljard tot een totaal van meer dan 110 miljard.
Hoe de microplastics in het drinkwater komen, is niet helemaal duidelijk. Vast staat slechts dat de filters die nu worden gebruikt in de waterzuivering deze microscopisch kleine deeltjes niet tegenhouden.
Synthetische vezels waar kleding van wordt gemaakt, worden algemeen gerekend tot de grootste boosdoeners. Met name het wassen en drogen van kleren zouden een belangrijke bron zijn voor de plastic-verontreiniging. Bij elke wasbeurt zouden 700.000 vezels vrijkomen. Wasdroogmachines, zouden een vergelijkbaar effect hebben.
Het regent plastic
De microplastics verdwijnen niet alleen in het water, ze zweven ook in de lucht. Behalve dat ze dus een bedreiging zijn voor het zeeleven, vormen ze ook een nog nauwelijks bekende vorm van luchtverontreiniging. Dat werd in 2015 al betoogd door onderzoekers van de Parijse Universiteit Paris-Est. Zij zagen dat het in die stad letterlijk plastic regende, en niet zo’n klein beetje ook. De schatting was dat in Parijs jaarlijks tussen de 3 en 10 ton naar beneden komt. De vezels zweven in de lucht, buiten maar ook binnen onze woningen. Wij ademen ze in of slikken ze naar binnen.
Elk jaar komt er volgens Orb een miljoen ton microplastics in het milieu door het wassen van kleding
Dat niet alleen het water maar ook de lucht vol zit met deze kleine vezeltjes, zou ook verklaren waarom het drinkwater in Libanon, dat geheel afkomstig is van natuurlijke bronnen, toch voor 94% besmet is met plastics.
Hoe groot de gezondheidsrisico’s voor de mens zijn, is volgens de geleerden niet helemaal duidelijk, maar inmiddels is bewezen dat de plastics fataal zijn voor het zeeleven. De zorgen zijn dan ook groot. Als we ze inademen, komen de microplastics in onze luchtwegen en ze zijn zo klein dat ze tot ver in de longen kunnen doordringen. Door ze in te nemen via het water of eten belanden de vezeldeeltjes in de ingewanden. Tel hierbij op dat inmiddels is bewezen dat plastics giftige chemische stoffen aan zich binden, en die als het ware loslaten als ze zich in een levend organisme bevinden, en je weet hoe bedreigend dit is voor de gezondheid.
Wat kunnen we eraan doen? De grootste boosdoeners zijn volgens Orb Media synthetische kledingstoffen, stof van autobanden en wegmarkeringen. Bij het machinaal wassen van één fleece shirt of jasje zouden 1900 vezeltjes in de omgevingslucht komen. In totaal zouden elk jaar een miljoen ton microplastics in het milieu terechtkomen door het wassen.
Was je kleding minder vaak luidt dan ook het advies van Orb. Wij voegen er nog een aan toe: koop alleen kleding die is gemaakt van natuurlijke materialen. Ook natuurlijke materialen laten natuurlijk vezeltjes los als ze worden gewassen, maar het verschil met kunstvezels is toch dat die biologisch afbreekbaar zijn.